عاشقان اباعبدالله

به نام خداوند بخشایشگر و مهربان
وای به حال هر طعنه زن عیب جوی (1).
کسی که مالی را جمع می‏کند و از شمردن مکرر آن لذت می‏برد (2).
گمان می‏کند که مال او وی را برای ابد از مرگ نگه می‏دارد (3).
نه، چنین نیست به طور حتم در حطمه‏اش می‏افکنند (4).
و تو چه می‏دانی که حطمه چیست؟ (5).
آتش فروزان و خرد کننده خداست (6).
آتشی که نه تنها ظاهر جسم را می‏سوزاند بلکه بر باطن و جان انسان نیز نزدیک می‏شود (7).
آتشی که دربش به روی آنان بسته می‏شود (8).
در ستونهای بلند و کشیده شده (9).

تفسیر آیات

این سوره تهدید شدیدی است به کسانی که عاشق جمع مالند، و می‏خواهند با مال بیشتر خود بر سر و گردن مردم سوار شوند، و بر آنان کبریایی بفروشند، و به همین جهت از مردم عیب‏هایی می‏گیرند که عیب نیست و این سوره در مکه نازل شده است.
ویل لکل همزة لمزة در مجمع البیان گفته: کلمه همزه به معنای کسی است که بدون جهت بسیار به دیگران طعنه می‏زند و عیب‏جویی و خرده‏گیریهایی می‏کند که در واقع عیب نیست.
و اصل ماده همز به معنای شکستن است، و کلمه لمز نیز به معنای عیب است پس همزه و لمزه هر دو به یک معنا است.
ولی بعضی گفته‏اند: بین آن دو فرقی هست، و آن این است همزه به آن کسی گویند که دنبال سر مردم عیب می‏گوید و خرده می‏گیرد، و اما لمزه کسی را گویند که پیش روی طرف خرده می‏گیرد - نقل از لیث.
و بعضی گفته‏اند: همزه کسی را گویند که همنشین خود را با سخنان زشت آزار دهد، و لمزه آن کسی است که با چشم و سر علیه همنشین خود اشاره کند، و به اصطلاح فارسی تقلید او را در آورد.
آنگاه می‏گوید صیغه فعلة برای مبالغه در صفتی بنا شده که باعث می‏شود فعل مناسب با آن صفت از صاحب آن صفت زیاد سر بزند، و خلاصه فعل مذکور عادتش شده باشد، مثلا به مردی که زیاد زن می‏گیرد، می‏گویند، فلانی مردی نکحة است، و به کسی که زیاد می‏خندد، می‏گوید فلانی ضحکة است همزه و لمزة هم از همین باب است.
پس معنای آیه این است که: وای بر هر کسی که بسیار مردم را عیبگویی و غیبت می‏کند.
البته این دو کلمه به معانی دیگری نیز تفسیر شده، و در نتیجه آیه را هم به معانی مختلفی معنا کرده‏اند.
الذی جمع مالا و عدده، یحسب ان ماله اخلده این آیه، همزه و لمزه را بیان می‏کند، و اگر کلمه مالا را نکره آورد به منظور تحقیر و ناچیز معرفی کردن مال دنیا بوده،